ธรรมโอสถ ช่วยคลายความผิดหวัง
สังคมปัจจุบันมีคนจำนวนมาก ที่เจ็บปวดและทรมานจากความผิดหวัง ไปไม่ถึงเป้าหมาย ทุ่มเทแล้วแต่ก็ไม่สำเร็จ บางคนยอมรับความจริงไม่ได้ว่าตนเองพ่ายแพ้ จึงกลายเป็นความระทมทุกข์ จึงกอดความผิดหวังนั้นไว้ พุทธทาสภิกขุมองว่า อาการเช่นนี้เป็นการป่วยของจิต เป็นโรคทางวิญญาณ มีเพียง ธรรมโอสถ เท่านั้นที่สามารถรักษาได้
โรคทางวิญญาณนี้ หาหมอรักษาให้หายขาดได้ยาก เพราะไม่ใช่โรคทางกาย ยาใดใดในโลกก็ไม่สามารถรักษาได้ คงมีแต่ทรรศนะดี ๆ ใช้รักษษแทน เพื่อฟื้นฟูจิตใจให้เข้มแข็งอีกครั้ง พูดง่าย ๆ คือคลายความผิดหวังเสีย โรคนี้ต้องรักษาธรรมโอสถจุนเจือ
ในคัมภีร์พระพุทธศาสนากล่าวถึงสตรีนางหนึ่งในสมัยพุทธกาล ที่ป่วยเป็นโรคทางวิญญาณ เนื่องจากไม่ยอมรับความจริงว่าความตายเป็นสิ่งที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ นางกีสาโคตมีสูญเสียบุตรชายที่ยังเล็กนัก นางไม่ยอมรับความผิดหวัง จึงวิปลาสพยายามทำทุกวิธีทางให้บุตรชายฟื้นจากความตาย
นางเป็นธิดาเศรษฐีตกยากในเมืองสาวัตถี แต่งงานกับบุตรชายในตระกูลเศรษฐีที่มั่งคั่ง เพื่อรักษาสถานะทางสังคม นางมีบุตรชายให้ตระกูลของสามี แต่บุตรชายอันเป็นความหวังของนาง ที่จะเป็นที่นับหน้าถือตาในฐานะมารดา ของทายาทผู้สืบทอดวงศ์ตระกูลของสามี กลับมาด่วนจากไปเร็วเพียงนี้
ความหวังของนางพังทลาย แต่นางก็พยายามเสาะแสวงหาผู้วิเศษให้ช่วยชุบชีวิตบุตรชาย นางยังหวังว่าจะมีผู้ที่ช่วยนางได้ นางอุ้มร่างอันไร้วิญญาณของบุตรชายไปในที่ต่าง ๆ เป็นที่น่าสังเวชแก่ผู้ที่พบเห็น
นางร้องขอให้คนช่วยรักษาบุตรชาย จนกระทั่งนางเข้าไปในที่ประทับของพระพุทธเจ้า นางทูลวิงวอนขอพระองค์ช่วยชุบชีวิตบุตรชาย
พระพุทธเจ้าตรัสแก่นางว่า นำเมล็ดผักกาดจากบ้านที่ไม่มีใครตายมาให้เรา เราจะชุบชีวิตเด็กน้อยให้ตื่นจากความตาย
นางกีสาโคตมีรีบเสาะหาเมล็ดผักกาดตามบ้านเรือนต่างๆ แต่ทุกบ้านที่นางไปขอเมล็ด ล้วนเป็นบ้านที่มีคนในครอบครัวตาย นางเข้าใจในสัจจธรรมนี้แล้ว
ความผิดหวังที่นางไม่ยอมรับ ได้รับการคลายออกไปจากใจ นางเปรยว่า ไม่มีใครหนีรอดจากความตาย ประสาอะไรกับเด็กน้อยที่เกิดมาไม่กี่วัน แล้วตายจากไป
นางละทิ้งร่างที่ไร้วิญญาณของบุตรชาย แล้วมุ่งไปยังที่ประทับของพระพุทธเจ้า พระองค์ตรัสถามถึงเมล็ดผักกาดที่ทรงให้หา นางทูลต่อว่า ทุกบ้านที่ไป ไม่มีบ้านไหนเลยที่ปราศจากคนตาย ตอนนี้เข้าใจแล้วว่า ความตายเป็นเรื่องธรรมของโลก ความตายมีไปทั่วทุกแห่งหน
พระพุทธเจ้าตรัสสอนนางว่า ผู้ที่เห็นการเกิดและการตาย แม้ผู้นั้นจะมีชีวิตอยู่หนึ่งวัน ก็ประเสริฐกว่า ผู้ที่ไม่ได้เห็นการเกิดและการตายเลย ความไม่เที่ยงนี้มิใช่ธรรมของผู้หนึ่งผู้ใด แต่ก็เป็นธรรมของโลก นางกีสาโคตมีเข้าใจอย่างสุดซึ้ง จึงบวชเป็นภิกษุณีในสำนักของพระพุทธเจ้า
การหายขาดจากโรคทางวิญญาณของนางกีสาโคตมีนี้คือ การยอมรับความจริง ความผิดหวังของนางได้คลายออกไปจากใจของนางจนหมดสิ้น พระพุทธเจ้าทรงให้ธรรมโอสถคลายความผิดหวังคือ การให้นางได้เผชิญกับความจริง
พระพุทธศาสนาสอนให้เข้าใจในความจริงของโลก ยอมรับความจริงว่ามันไม่เที่ยง (อนิจจัง) มันย่อมเปลี่ยนแปลง (ทุกขัง) และไม่มีสิ่งใดเป็นของ ๆ เรา (อนัตตา) นี้เป็นทางออกที่ดีที่สุดของทุกปัญหา ช่วยคลายความผิดหวังได้มากเลยทีเดียว
ข้อมูลจาก พุทธวิธีการรักษาผู้ป่วยอาการผิดปกติทางจิตของพระพุทธเจ้า
