หลายคนอาจเคยได้ยินหรือผ่านหูมาบ้างเกี่ยวกับหลักคิดแบบญี่ปุ่นที่เรียกว่า “ไคเซ็น” (Kaizen) แต่สิ่งที่หลายคนไม่รู้คือ เจ้าหลักคิดที่ว่านี้สามารถเปลี่ยนคุณคนเดิมที่เจ็บช้ำกับคำว่าล้มเหลวมาไม่รู้เท่าไหร่ ให้กลายเป็นลักกี้แมนที่สามารถบรรลุทุกเป้าหมายได้ดั่งใจ

         หลักคิด“ไคเซ็น”ที่ผ่านมา นอกจากจะช่วยกอบกู้ญี่ปุ่นจากประเทศแพ้สงครามโลกให้กลายเป็นหนึ่งในประเทศพัฒนาแล้วได้อย่างเต็มภาคภูมิ ยังเป็นรากฐานในการสร้างอาณาจักรธุรกิจของค่ายรถยนต์ยักษ์ใหญ่ของญี่ปุ่นอย่าง ฮอนด้าและโตโยต้าอีกด้วย

         ก่อนจะไปทำความรู้จักกับหลักการ “ไคเซ็น” ซึ่งในภาษาญี่ปุ่น แปลว่าการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น ไปทำความรู้จักกับต้นกำเนิดของแนวคิดนี้กันก่อน

         แนวคิดไคเซ็นริเริ่มโดยนักคิดชาวอเมริกัน ผู้พัฒนาหลักสูตรที่ชื่อว่า “Training Within Industry”เพื่อสนับสนุนภาคการผลิตในอุตสาหกรรมของสหรัฐฯ โดยหัวใจของหลักสูตรนี้คือ แทนที่กระตุ้นให้มีการเปลี่ยนแปลงในภาคการผลิตแบบขนานใหญ่ เพื่อบรรลุเป้าหมายกลับเลือกใช้วิธีการสร้างการเปลี่ยนแปลงแบบค่อยเป็นค่อยไป เพื่อให้เป็นตามสภาพของอุตสาหรรมในเวลานั้น ที่มีข้อจำกัดในเรื่องทรัพยากรและเวลา ยังไม่พร้อมสำหรับรองรับการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่และนวัตกรรมที่เข้ามา

         หลังจากสงครามโลกครั้งที่สองสิ้นสุดลง ญี่ปุ่นตกเป็นประเทศผู้แพ้สงคราม สหรัฐฯได้ส่งผู้ชำนาญเข้ามาฟื้นฟูญี่ปุ่น โดยผู้ชำนาญการกลุ่มนี้ได้นำหลักสูตร TWI มาใช้ในการฟื้นฟูเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมของประเทศ 

         คำถามคือ ในฐานะมนุษย์เดินดิน ซึ่งเป็นหน่วยเล็กๆในสังคมจะนำหลักไคเซ็นที่เคยเปลี่ยนประเทศญี่ปุ่นจากหน้ามือเป็นหลักมือมาแล้ว มาเป็นบันไดสู่ความสำเร็จได้อย่างไร?  

         คำถามนี้ตอบไม่ยาก แค่หยุดพุ่งเป้าไปที่เป้าหมาย แล้วหันมาใส่ใจกระบวนการที่จะไปถึงเป้าหมายให้มากขึ้น

         

จากผลงานวิจัยของจอห์น นอร์ครอส อาจารย์ด้านจิตวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยสแครนตัน ในสหรัฐอเมริกา พบว่า 81% ของชาวอเมริกันล้มเหลวในการพิชิตเป้าหมายที่ตั้งไว้ในช่วงปีใหม่ ส่วนใหญ่เกิดจากขาดแรงบันดาลใจในการไปให้ถึงเป้าหมาย และ คนส่วนใหญ่เลือกที่จะโฟกัสแต่เป้าหมาย โดยไม่ใส่ใจกระบวนที่จะไปถึง ซึ่งขัดแย้งกับแนวทางแบบ “ไคเซ็น” ที่เน้นเก็บแต้มความสำเร็จจากก้าวเล็กๆแต่มั่นคงอย่างสิ้นเชิง

         เพราะฉะนั้น เนื่องในโอกาสที่เพิ่งพ้นวันขึ้นปีใหม่ไทยมาหมาดๆ ใครที่กำลังวางแผนในใจว่าจะลุกขึ้นสู้เพื่อพิชิตเป้าหมายชีวิตที่เคยล้มเหลวมาหลายปีอีกครั้ง ลองใช้แนวทางไคเซ็นมาช่วยดู

         1.สร้างระบบ หรือ ถนนที่จะพาคุณเดินไปสู่ปลายทางแห่งฝัน ถนนในที่นี้หมายถึงพฤติกรรมหรือนิสัยที่จะช่วยทำให้คุณเข้าใกล้เป้าหมายมากขึ้น ยกตัวอย่าง หากคุณตั้งเป้าว่าปีนี้จะอ่านหนังสือให้ได้ 25 เล่ม คุณก็ต้องเริ่มสร้างระบบเพื่อไปให้ถึง ด้วยการเริ่มต้นจากอ่านหนังสือให้ได้วันละ 20 หน้า เป็นต้น

         2.ได้ระบบ หรือ ถนนที่จะพาไปถึงแล้ว เอามาแตกย่อยให้เป็นเล็กที่สุด หมายความว่า แทนที่จะสร้างระบบใหญ่โต เพื่อไปถึงเป้าแบบติดจรวด ลองลดขนาดของระบบหรือถนนที่ว่าให้เล็กที่สุด เพื่อให้มั่นใจว่าคุณจะสามารถทำพฤติกรรมได้ต่อเนื่อง จนเกิดเป็นนิสัย ไม่เลิกไปกลางคัน ยกตัวอย่าง ใครที่ตั้งเป้าจะตื่นให้เช้าขึ้น แทนที่จะหักดิบด้วยการตั้งนาฬิกาปลุกตอนตี 5 ทุกวัน ลองเริ่มจาก 3 วันต่อสัปดาห์ก่อน เพื่อให้ร่างกายได้ปรับตัวก่อน เพราะอย่าลืมว่าถ้าคุณสร้างระบบให้ก้าวแรกที่ออกเดินก็ท้อซะแล้ว แล้วก้าวต่อไปจะเกิดขึ้นได้อย่างไร

         3.พาตัวเองอัพเลเวลไปอีกขั้นเมื่อมั่นใจว่ารับมือกับระบบที่สร้างขึ้นได้แล้ว ถึงก้าวเล็กๆ อาจจะช้าไม่ทันใจ แต่ไม่ได้หมายความว่าคุณต้องจมอยู่ก้าวเล็กๆนั้นทั้งชีวิต เมื่อใดก็ตามที่คุณเริ่มคุ้นชินกับระบบที่ทำอยู่ ให้ลองปรับเป้าให้ตัวเอง จากเดินช้ามาเดินให้เร็วขึ้นก่อนจะข้ามขั้นไปวิ่ง เพราะอาจจะทำให้เหนื่อยจนถอดใจไปก่อน อย่าลืมว่าหัวใจของไคเซ็นคือ ค่อยเป็นค่อยไป ก้าวช้าๆแต่มั่นคง

ขอบคุณที่มา www.theladders.com